พระธรรมทูตไทยในต่างแดน หน้า 3 จาก 6

พอภาพยนตร์จีนกำลังภายใน ได้รับความนิยมทั่วโลก ฝรั่งทั้งในอเมริกาและยุโรปรู้จักสำนักเส้าหลินและกังฟูเป็นอย่างดี พาน้อมในไปว่า พระสงฆ์ไทยคือนักบวชกังฟูแห่งวัดเส้าหลิน พวกเด็ก ๆ ต่างชาติพอเห็นพระสงฆ์ไทยมักเข้ามาอ้อนวอนให้สอนท่า “ไอ้ลิงหมัดเมา” บ้าง “ตั๊กแตนพิฆาต” บ้าง พอหลวงพี่ทำทีท่ายอแข้งยกขาเข้าหน่อย พวกเด็ก ๆ ก็ถอยกรูดไปตาม ๆ กัน เกรงว่าลูกหลงจาก “ไอ้หมัดเมา” จะมากระทบร่างพวกเขาเข้า...พอถึงยุดนี้พระทิเบตดูจะมีชื่อเสียง เนื่องจากองค์ทะไลลามะ มีบทบาทต่อสังคมโลก พระสงฆ์ไทยก็พลอยถูกเรียกว่า “ลามะ” ไปบ้าง
นอกจากนี้ พระธรรมทูตไทยในต่างแดนยุคแรก ๆ มักประสบปัญหาจากชาวท้องถิ่น คำถามแรก ๆ มักจะได้ยินว่า คุณเป็นใคร ? มาจากไหน ? มาเพื่ออะไร ? และการที่จะสร้างวัดก็เป็นเรื่องต้องทำความเข้าใจกับเจ้าถิ่นให้ถ่องแท้ เช่น พระธรรมทูตในยุคบุกเบิกรูปหนึ่ง ท่านเล่าให้ฟังอย่างน่าจับใจว่า
“.....การไปซื้อวัด ฝรั่งจะตั้งคำถามไว้เลยว่า ท่านมาซื้อวัดเพื่อต้องการเอาคนของเขาเข้าศาสนาพุทธใช่ไหม ผมตอบว่าไม่ใช่ เรามีคนที่นับถือพุทธศาสนาอยู่แล้ว เรามาบำรุงศรัทธา ศาสนิกชนของเราและมาช่วยชาวพุทธให้เป็นพลเมืองดีในประเทศของคุณ แต่ถ้าหากพลเมืองประเทศของคุณต้องการจะศึกษาพระพุทธศาสนาในเชิงเปรียบเทียบ หรือศึกษาวัฒนธรรม ประเพณีตะวันออกเช่นประเทศไทย เรายินดีช่วยเหลือ”
กาลเวลาต่อมา พอพระธรรมทูตลงหลักปักฐานได้แล้ว ก็เผชิญกับปัญหาที่ท้าทายขึ้นไปอีกดังเช่น สนฺติกโร ภิกฺขุ (ท่านโรเบิร์ต) พระภิกษุเถรวาท ชาวอเมริกันได้ให้ข้อคิดเกี่ยวกับสังคมอเมริกันมองพระธรรมทูตไทยว่า
“ชาวอเมริกัน ถ้าอยากศึกษาธรรมะ ไม่นึกถึงวัด ถ้าจะพูดหนัก ๆ ไม่นึกถึงวัดไทยด้วยซ้ำ เพราะถ้ามองว่า วัดไทยเป็นสถานที่เพื่อคนไทยจะไปประกอบพิธี พิธีอะไรก็ไม่รู้ ฝรั่งดูไม่เข้าใจ แต่เห็นคนไทยไปกันฝรั่งก็ไปดู เห็นว่าคนไทยใจดี ชอบสนุก ก็ไปดูกับเขา เขามักจะนึกถึงศูนย์หรือธรรมสถานที่ฆราวาสส่วนใหญ่เป็นฝรั่งจัดตั้งและดำเนินการเอง เพราะเขาเห็นว่าพระคร่ำครึและเป็นศักดินา”
สภาพอุปสรรคและปัญหาในต่างแดน มีให้พระธรรมทูตได้ทดสอบอยู่เสมอ อยู่แต่ว่า บารมีแห่งปัญหานั้น ๆ ไปได้หรือเปล่าเท่านั้นเอง
กรณีศึกษาพระธรรมทูตในบางประเทศ
พระธรรมทูตไทยประเทศอินโดนีเซีย ก่อนอื่นต้องขอชมเชยก่อนว่า ชาวพุทธที่มาร่วมพิธีในวัดที่อินโดนีเซียนั้น ไม่เหมือนกับชาวพุทธประเทศอื่น ๆ คือ ชาวพุทธเกือบจะทั้งหมดที่เข้าวัดนั้น เป็นคนอินโดนีเซีย นับว่า เป็นผลงานของพระธรรมทูตไทย รุ่นบุกเบิก ที่เข้าไปวางรากฐานไว้อย่างมั่นคง แม้จะลำบากยากเย็นในระยะแรกก็ตาม กล่าวกันว่าการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในต่างแดนจะมั่นคงได้ ก็ต่อเมื่อมีกุลบุตรในดินแดนเจ้าของถิ่นนั้น ๆ ได้เข้ามาบรรพชาอุปสมบท เป็นหน่อเนื้อพุทธางกูร ดังที่ท่านพระมหินทเถระได้ปฏิบัติให้ดูเป็นตัวอย่าง คราวครั้งไปประกาศพระศาสนาดินแดนลังกา ประกาศพระศาสนาในประเทศศรีลังกา จึงเป็นที่เลื่องลืมตราบกาลบัดนี้
แต่ปัญหาการเผยแผ่พระพุทธศาสนาที่อินโดนีเซีย มีระหองระแหงอยู่บ้าง ไม่ว่าจะเป็นการวางระบบการปกครองคณะสงฆ์เถรวาทอินโดนีเซีย การมีภิกษุณีฝ่ายเถรวาท จากการที่อุบาสิกาสี่ท่านไปบวชภิกษุณีที่ไต้หวันและไปทำการญัตติที่ลังกาและล่าสุด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๔ มีการบวชสามเณร ภาคฤดูร้อน ปรากฏว่า มีเด็กอิสลามหนีพ่อแม่มาบวช จึงเป็นห่วงความไม่เข้าใจกันระหว่างศาสนิกของแต่ละศาสนา
ณ ประเทศไต้หวัน เป็นที่ทราบกันดีอยู่ว่าเป็นดินแดนพระพุทธศาสนามหายาน การเข้าไปเผยแผ่พระพุทธศาสนาเถรวาทจึงเป็นเรื่องยาก แต่เมื่อประมาณสิบปีผ่านมา พระไชยยศ ชยยโส พาคณะเดินธรรมจาริกรอบเกาะไต้หวัน จึงเป็นโอกาสให้ได้เผยแผ่พระพุทธศาสนาเถรวาท มีการประสานงานร่วมมือกับพระสงฆ์มหายานบ้าง และมีการสร้างวัดในที่สุด ชื่อวัดไทยพุทธธรรม คนไทยที่ไปทำงานก็หลั่งไหลเข้ามาวัดเป็นจำนวนมาก และชาวไต้หวันเอง ที่มีความสนใจพระพุทธศาสนาเถรวาทในมุมมองหนึ่ง ก็มาร่วมสนับสนุนกิจการของวัดอย่างไม่ขาดสาย
วัดไทยในไต้หวันนี้ มีบทบาทกับคนไทยสูงมาก คนไทยที่ไปไต้หวันส่วนใหญ่เป็นแรงงานมีการศึกษาน้อยมาก และมาจากภาคอีสานจบการศึกษาแค่ ป. ๖ หรือ ม. ๓ ทางวัดไทยพุทธธรรมจำต้องเปิดศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนให้คนไทยได้ปรับวุฒิการศึกษาและใช้เวลาไปในทางสร้างสรรค์และเป็นประโยชน์ มิฉะนั้น จะพากันไปแหล่งอบายมุข เช่น คาราโอเกะ ดื่มสุรา เล่นการพนันล้วนเป็นเหตุให้ไม่มีส่งเงินกลับมาบ้านเกิดเมืองนอนทั้งสิ้น นอกจากนี้ทางวัดยังเป็นศูนย์ช่วยเหลือโดยตั้งเป็นศูนย์พิทักษ์แรงงานไทย ในกรณีมีปัญหาเกิดกับแรงงานไทยอีกด้วย